Το υπαρξιακό άγχος αφορά ένα έντονο αίσθημα άγχους σε σχέση με τη θεμελιώδη φύση της ύπαρξης μας. Τα θέματα που σχετίζονται με το υπαρξιακό άγχος αφορούν το θάνατο, την ελευθερία και την ευθύνη, τη νοηματοδότηση.
Το να νιώσουμε υπαρξιακό άγχος είναι κάτι που μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Η υπαρξιακή κρίση είναι διαφορετική καθώς συνδέεται με την αξιολόγηση του νοήματος της ζωής όπου αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη των επιλογών του, εξερευνά δυνατότητες προσωπικής ανάπτυξης προσπαθώντας να ανακαλύψει τον αληθινό εαυτό του. Αυτή η κρίση μπορεί να εμφανιστεί αρχικά στην εφηβική ή στην πρώιμη νεαρή ηλικία ως μια ανησυχία στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού και της σύναψης ουσιαστικών σχέσεων. Στη συνέχεια ως ανησυχία σε θέματα ταυτότητας που αφορούν την επιλογή εργασίας, σεξουαλικότητας, θρησκευτικών πιστεύω. Αργότερα ως ανησυχία σε σχέση με το θάνατο και το αποτύπωμα που αφήνει κανείς στη ζωή του, ως ανασκόπηση του τί έχει καταφέρει. Η υπαρξιακή κρίση είναι βοηθητική εφόσον εστιάζει στο κατά πόσο έχουμε πορευτεί στη ζωή βάσει των αξιών μας.
Τα σημάδια του υπαρξιακού άγχους είναι τα εξής:
- επαναλαμβάνομενες σκέψεις σε σχέση με τον θάνατο
- το να αναρωτιέται κανείς σε σχέση με το νόημα των καθημερινών δραστηριοτήτων και των ρουτίνων που ακολουθεί
- Αίσθημα αποσύνδεσης από σχέσεις που μέχρι πρότινος είχαν νόημα
- Αίσθημα άγχους για τις επιλογές ζωής
- Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων
- το να αναρωτιέται κανείς για τα θρησκευτικά πιστεύω
- το να βιώνει ένα πολύ υψηλό αίσθημα ευθύνης
- το να νιώθει κανείς παγιδευμένος σε σχέση με την πορεία ζωής ή αποφάσεων
Πότε κανείς βιώνει υπαρξιακό άγχος;
Συνήθως αυτό συμβαίνει σε περιόδους αλλαγών, τραυματικών γεγονότων ή αμφισβήτησης των αξιών π.χ. Μετακόμιση σε άλλη πόλη ή χώρα, αποφοίτηση από το σχολείο ή το παν/μιο, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, χωρισμός-διαζύγιο, αλλαγή ή απώλεια εργασίας, νέος ρόλος ως γονιός, η διάγνωση μιας σοβαρής ασθένειας, η συνταξιοδότηση, το γήρας σε σύνδεση με τη θνητότητα, οι κοινωνικές-πολιτικές αναταραχές, αμφισβήτηση πιστεύω.
Πώς μπορείς κανείς να διαχειριστεί το υπαρξιακό άγχος;
- Χρήση τεχνικών αυτορρύθμισης όπως η διαφραγματική αναπνοή, ο διαλογισμός, οι ασκήσεις ενσυνειδητότητας και η νευρομυϊκή χαλάρωση οι οποίες βοηθούν στην επαναφορά στο παρόν και στη μείωση των επαναλαμβανόμενων δυσάρεστων σκέψεων
- Χρήση του χιούμορ η οποία βοηθά στην ανακούφιση από τις επαναλαμβανόμενες δυσάρεστες σκέψεις π.χ. Παρακολούθηση κωμωδιών, μοίρασμα ανέκδοτων με φίλους
- Εστίαση στις σχέσεις π.χ. Φιλίες, οικογενειακοί δεσμοί, συντροφικές, κοινωνικές καθώς λειτουργούν ως ασπίδα στην έλλειψη νοηματοδότησης
- Αναζήτηση εργασίας που δίνει νόημα, έχει σκοπό, ενισχύει τη δημιουργικότητα
- Ανοιχτοσύνη, δεκτικότητα στο να ακούσω διαφορετικές απόψεις, οπτικές σε σχέση με το τί δίνει νόημα και σκοπό στη ζωή
- Αναζήτηση βοήθειας από ειδικό ώστε μέσα ένα ασφαλές πλαίσιο θεραπείας να εξερευνήσει κανείς την ανάγκη νοήματος στη ζωή.