Γιατί νιώθω άγχος; Πόσες φορές μπορεί να το ρωτήσατε στον εαυτό σας;
Πιθανόν η μέρα σας να ξεκινά καλά και ξαφνικά νιώθετε σφίξιμο στο σώμα, τρέμουλο, δυσφορία. Αντιλαμβάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά και η μέρα σας κατακλύζεται από το άγχος.
Ας εστιάσουμε στη διαχείριση του άγχους βήμα βήμα. Όλοι γνωρίζουμε τί σημαίνει άγχος. Και όταν το άγχος είναι πολύ έντονο τότε ακινητοποιούμαστε. Βέβαια το άγχος διαφέρει από άτομο σε άτομο και από κατάσταση σε κατάσταση.
Το πρώτο βήμα στη διαχείριση του άγχους είναι η αναγνώριση των διαδικασιών που οδηγούν σε αυτό. Υπάρχουν τρεις βασικές διαδικασίες που σχετίζονται με το άγχος και είναι οι εξής: το άγχος πρόβλεψης (όπου κανείς νιώθει έντονο άγχος για ένα επικείμενο συμβάν), ο φόβος του φόβου (όπου κανείς νιώθει άγχος για το άγχος σε σχέση με ό,τι μπορεί να τον/ην απασχολεί) και το άγχος της μετ’ επεξεργασίας (όπου κανείς νιώθει έντονη ανησυχία για το πώς τους βλέπουν οι άλλοι όντας αγχωμένοι). Επίσης είναι πολύ σημαντικό να εστιάσουμε σε 3 σημεία του άγχους:
- Πυροδότες. Αναγνώριση εκείνων των σκέψεων, καταστάσεων που οδηγούν στο άγχος και τί το ενισχύει. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα εντοπίσουν 10 περιπτώσεις όπου το άγχος πυροδοτείται και θα αναγνωρίσουν κάποιους πυροδότες οι οποίοι μπορεί να προκαλούν περισσότερο άγχος από άλλους.
- Διαδικασίες. Τι παρατηρεί κανείς μέσα από τις εμπειρίες άγχους; Ποια συμπτώματα είναι πιο δυσφορικά;
- Στόχοι. Πώς λοιπόν το άγχος επηρεάζει την καθημερινότητα; Από τί σας αποτρέπει, περιορίζει;
Παρακάτω θα αναφέρω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα περίπτωσης κοινωνικού άγχους.
Αρχικά χρειάζεται να τονίσω ότι είναι απαραίτητο να έχετε ένα πλάνο προκειμένου να μπορέσετε να διαχειριστείτε το άγχος. Στο κοινωνικό άγχος αυτό που συμβαίνει είναι ότι κανείς αποφεύγει ό,τι σχετίζεται με κοινωνικές επαφές-δραστηριότητες.
Έτσι λοιπόν είναι σημαντικό να εστιάσετε στην αναγνώριση των πυροδοτών δημιουργώντας μια λίστα π.χ. το να μιλήσετε σε μια ομάδα ατόμων, να εκφράσετε δημόσιο λόγο σε ευρύ κοινό, να αναλάβετε την πρωτοβουλία να μιλήσετε σε μια παρέα, να υπερασπίσετε τον εαυτό σας, να αντιπαρατεθείτε. Από αυτή τη λίστα χρειάζεται να ιεραρχήσετε τις καταστάσεις ξεκινώντας από αυτή που σας προκαλεί το λιγότερο άγχος.
Έπειτα χρειάζεται να τηρήσετε ένα ημερολόγιο των εμπειριών άγχους για να εντοπίσετε τις διαδικασίες που ακολουθείτε π.χ. αποφυγή, αίσθημα αβοηθησίας, άγχος που προκαλείται από την πρόβλεψη πιθανών σεναρίων ή για το τί εικόνα θα σχηματίσουν οι άλλοι για εσάς.
Στο επόμενο στάδιο χρειάζεται να σκεφτείτε πως το κοινωνικό άγχος επηρεάζει τους στόχους σας όπου μπορείτε να ιεραρχήσετε τί θα θέλατε να πετύχετε π.χ. να πάω μόνος/η σε εστιατόριο, να καλέσω ένα φίλο/η για δείπνο, να μιλήσω σε συναντήσεις εργασίας στη δουλειά, να ξεκινήσω γυμναστήριο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτούς τους στόχους για να συνειδητοποιήσετε την εξέλιξη σας αναφορικά με τη διαχείριση του άγχους. Ένα στοιχείο επιτυχούς διαχείρισης του άγχους θα ήταν π.χ. όχι το να πάτε στο γυμναστήριο χωρίς καθόλου άγχος αλλά το να πάτε παρά το άγχος που νιώθετε το οποίο στην πορεία θα μειώνεται καθώς συνειδητοποιείτε τις διαδικασίες που το ενισχύουν και αναδομείτε εκείνες τις σκέψεις που δεν είναι ρεαλιστικές.
Βάσει των παραπάνω βημάτων μπορείτε σταδιακά να διαχειρίζεστε το άγχος πιο αποτελεσματικά.